อรรถกถาโสภณสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในโสภณสูตรที่ 3 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า ปฏิพโล ได้แก่ ชื่อว่าเป็นผู้สามารถ เพราะเป็นผู้ประกอบ
ด้วยกำลังกายและกำลังญาณ.
จบอรรถกถาโสภณสูตรที่ 3

4. พหุปการสูตร

ว่าด้วยอุปการธรรมของเจ้าอาวาส

[234] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเจ้าอาวาสประกอบด้วยธรรม 5
ประการ ย่อมเป็นผู้มีอุปการะมากแก่อาวาส 5 ประการเป็นไฉน ? คือ เป็น
ผู้มีศีล ฯลฯ สมาทาน ศึกษาอยู่ในสิกขาบททั้งหลาย 1 เป็นพหูสูต ฯลฯ
บริสุทธิ์บริบูรณ์สิ้นเชิง 1 ปฏิสังขรณ์เสนาสนะที่หักพัง 1 ก็ภิกษุสงฆ์หมู่
ใหญ่เข้ามาแล้ว มีภิกษุมาจากแคว้นต่าง ๆ ย่อมเข้าไปบอกพวกคฤหัสถ์ว่า
ดูก่อนท่านผู้มีอายุทั้งหลาย มีภิกษุสงฆ์หมู่ใหญ่เข้ามาแล้ว มีภิกษุมาจากแคว้น
ต่าง ๆ ขอเชิญท่านทั้งหลายทำบุญ เป็นสมัยทำบุญ 1 เป็นผู้ได้ตามความ
ปรารถนา ได้โดยไม่ยาก ไม่ลำบาก ซึ่งฌาน 4 อันมีในจิตยิ่ง เป็นเครื่อง
อยู่เป็นสุขในปัจจุบัน 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเจ้าอาวาสประกอบด้วย
ธรรม 5 ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้มีอุปการะมากแก่อาวาส.
จบพหุปการสูตรที่ 4

อรรถกถาพหุปการสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในพหุปการสูตรที่ 4 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า ขณฺฑผุลฺลํ ได้แก่สถานที่ชำรุดหักพัง. บทว่า ปฏิสงฺขโรติ
ได้แก่ ทำให้เป็นปกติดังเดิม. บทว่า อาโรเจติ นี้ ท่านกล่าวโดยตระกูลที่เขา
ปวารณาไว้แล้ว.
จบอรรถกถาพหุปการสูตรที่ 4

5. อนุกัมปกสูตร

ว่าด้วยกรุณาธรรมของเจ้าอาวาส

[235] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเจ้าอาวาสประกอบด้วยธรรม 5
ประการ ย่อมอนุเคราะห์คฤหัสถ์ 5 ประการเป็นไฉน ? คือ ยังคฤหัสถ์ให้
สมาทานให้อธิศีล 1 ให้ตั้งอยู่ในธรรมทัศนะ 1 เข้าไปหาคฤหัสถ์ผู้ป่วยแล้ว
ย่อมให้สติว่า ท่านทั้งหลายจงตั้งสติให้ตรงต่อพระรัตนตรัย ก็ภิกษุสงฆ์หมู่ใหญ่
เข้ามาแล้ว มีภิกษุมาจากแคว้นต่าง ๆ ย่อมเข้าไปบอกพวกคฤหัสถ์ว่า ดูก่อน
ท่านผู้มีอายุทั้งหลาย ภิกษุหมู่ใหญ่เข้ามาแล้ว มีภิกษุมาจากแคว้นต่าง ๆ
ขอเชิญท่านทั้งหลายทำบุญเป็นสมัยทำบุญ 1 ย่อมฉันโภชนะที่พวกคฤหัสถ์ถวาย
จะเลวหรือประณีตก็ตามด้วยตนเอง 1 ไม่ยังศรัทธาไทยให้เสียไป 1 ดูก่อน
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเจ้าอาวาสประกอบด้วยธรรม 5 ประการนี้แล ย่อมอนุเคราะห์
คฤหัสถ์.
จบอนุกัมปกสูตรที่ 5